Çocuk bakıcılığı, son yıllarda küçük çocuk sahibi olan annelerin iş gücüne artan katılımlarının bir sonucu olarak hızla büyümüştür.
Çocuk bakıcılığı büyüdükçe, kamunun dikkati kalite, maliyet, yararlılık gibi faktörlere çevrilmektedir. Bu nedenle çocuk bakımının sağlanmasında devletin ve ailenin rolü önem taşımaktadır.
Çocuk bakımına artan bu ilgiyle beraber, dünyada bugüne kadar küçük çocuklu annelerin çalışarak çocuk bakımı yaptırmalarıyla ilgili çok sayıda çalışma yapılmıştır.
Çocuk bakımı literatüründeki çalışmaların bir bölümü ise kadının işgücü arzı ile çocuk bakımı tercihi kararlarını birleşik tahmin etmiştir.
İnsanlığın var olduğu dönemlerden günümüze kadar hemen hemen her dönemde kadınlar,
gerek ulusal, gerekse dünya genelinde nüfusun yarısını oluşturmuşlardır.
Dolayısıyla tarihin her döneminde ekonomik ve toplumsal yaşamın bir yanını erkekler bir yanını da kadınlar temsil etmişlerdir. Buna koşut kadınların ekonomik, üretim ve düzenleme etkinliklerine katılımı da insanlık tarihi kadar eskilere dayanmaktadır.
Kadınların toplumsal ve ekonomik yaşama katılımları ev içinde olduğu kadar ev dışındaki alanlarda da var olmuştur ve halen sürmektedir. Ancak kadınların ekonomik yaşama katılımları ile toplumsal ve ekonomik kalkınmadan yararlanma biçimleri ve ölçüleri doğru orantılı değildir.
Her ne kadar kadınların toplumsal ve ekonomik kalkınmadan yararlanma durumları ülkelerin gelişmişlik ve azgelişmişlik düzeyleri ile ilişkilendirilebilirse de genel anlamda bütün toplumlarda erkeklerin gerisine düştükleri, aynı işte çalışmalarına karşın, aynı ücreti alamadıkları, daha az istihdam edildikleri ve daha düşük ücretle çalıştırıldıkları bilinen bir gerçektir.
Kadınları çalışma yaşamının dışına iten etkenlerin başında ülkemizde de hâkim olan ataerkil toplum düzeninin varlığı, erkek egemen kültüre dayalı her alandaki cinsiyet ayrımcılığı, kadınların eğitim olanaklarından daha az yararlandırılmaları nedeni ile eğitim düzeylerinin düşük olması ve erkeklerle arasındaki fizyolojik farklılıklar gelmektedir.
Erkek fizyolojik olarak daha güçlü olduğundan gebelik ve çocuk bakımı gibi işlevleri üstlenmediği için evden ve çocuklardan uzakta, ya da kadının yapamayacağı işlerde daha çok çalışabilir.
Kadın ise çocukların sürekli bakımını karşılamada, bunun yanında “ev ekonomisi” çalışmalarını yürütmede daha etkindir.
Gelişmiş toplumlarda çocuk bakımı ve ev işlerinin yürütülmesi eşlerin ortak görevi olarak algılanırken, ülkemizde hala “yuvayı dişi kuş yapar” bakış açısı hâkimdir.
Özellikle ekonomik yetersizlik nedeniyle iş hayatına atılan kadınlarımızın hem ev kadını olarak, hem anne olarak karşılaştığı sorunlar beraberinde, olumsuz iş koşullarının ve toplumsal baskıların üzerlerinde bıraktığı olumsuz etkiler, geleneksel toplum yapımız içinde çalışan kadının çok yönlü sorumluluklar ve sorunlar altında kalmasına yol açmaktadır.
Kadının küçük bir çocuğa bakarken aynı anda işgücü piyasasında yer alması neredeyse imkânsızdır. Dolayısıyla anne çalışıyorsa, o işteyken çocuğuna bir başkasının bakması gerekir.
Gelişmiş toplumlarda çocuk bakımı ve eğitimi ile ilgili kurumların yaygın oluşu annenin bu sorununu önemli ölçüde azaltmaktadır.
Ancak ülkemizde özel ya da kamuya ait bu kurumlar yetersiz olduğu için çalışan anneler doğumdan sonra ya çalışma hayatına son vermekte ya da çocuk bakımlarını genelde diğer aile fertleri, komşu, akraba gibi üçüncü şahıslar aracılığı ile sağlamaktadır.
Dünyanın birçok ülkesinde kadının işgücü piyasasına katılımı ve çocuk bakımı ile ilgili sayısız araştırma yapılmıştır. Özellikle, 1960’lardan 1980’lere doğru kadınların işgücü piyasasına katılımındaki hızlı artış ile ve özellikle küçük çocuklu annelerin işgücüne katılımındaki artış, sosyal bilimlerde çocuk bakımı tercihleri ve bunları etkileyen faktörleri araştırma isteği doğurmuştur. |
