Zamanımızda özellikle çalışan anne sayısının iş hayatında giderek artış göstermesiyle birlikte kadınları en çok sıkıntıya sokan ve aileleri olumsuz yönde etkileyen en önemli konu bu oldu.
Bakıcı ya da Dadı seçimi ciddi emek, zaman ve bilgi isteyen bir sorun haline geldi ve bu amaçla kurulan firmalar bu alanda profesyonel olarak hizmet vermektedirler.
Aileler için belki de en önemli sorunlardan biri, çalışan annelerin artmasına bağlı olarak bebeklerinden ayrılmak zorunda kalan annelerin de artması ve bu ayrılığa maalesef her zaman güven duygusunun da eşlik etmemesi oldu.
Anneler bebeklerinden ayrılırken zaten yeterince olumsuz duygu durumları yaşıyorlar ancak bir de güvenilir ve doğru dadıyı bulamama korkusu olayın bir diğer tarafını, insan psikolojisini gündeme taşıyor.
Psikoloji derken de hem annenin, hem bebeğin, hem de bebeğin bırakılacağı dadının psikolojisi olmak üzere konunun üç boyutu olduğunu göz önünde bulundurmakta fayda var.
Çalışmak ve üretmek elbette son derece güzel ve bir kadının hem kendine güveni açısından hem de sosyal hayatın içinde yer almasının getireceği olumlu kazanımlar bakımından teşvik edilmesi gereken bir tutum.
Ancak doğumdan kısa süre sonra iş hayatına dönmek zorunda kalması anneleri birçok sıkıntıyla baş başa bırakabiliyor.
Çocuğunu evde bırakmak zorunda kalan bir kadının aklı evde kalıyor, işe kendini veremiyor, özellikle ilk aylarda iş verimi ciddi olarak düşebiliyor ve evdeki minik bebeğin anneye olan ihtiyacı daha fazla oluyor.
Bireylerinin birbirine bağımlı olduğu toplumlarda bebeğin bakımını genellikle büyükanne, büyük babalar üstlenirken, son yılların değişen pek çok değeriyle beraber bu da değişti ve yerini daha profesyonel dadılara, bakıcılara bıraktı.
Gerçekten de profesyonel olup olmadıkları, işlerini layıkıyla yapıp yapmadıkları hep bir tartışma konusudur ve bilinçli bir anne baba olarak, doğru dadıyı nasıl seçeceğimiz de hep kafaları karıştırmıştır.
Dadı ya da Bakıcı Seçimi Nasıl Olmalıdır?
Dadı ya da Bakıcı seçimi dediğimizde ilk görüşmenin, tüm gidişatı çok etkilediği ve hatta ilk izlenimlerin genellikle çok doğru olduğu bilinmelidir.
İşe başlamaya hazırlanan annelerin kafasını karıştıran, yoran ve korkutan konulardan biri olan dadı görüşmeleri gerçekten de özellikle işe hemen başlaması gereken anneleri çok fazla sıkıntıya sokabilir.
Canınızın bir parçasını, yavrunuzu emanet edeceğiniz ve bakımından beslenmesine kadar birçok konuyu idare etmesini beklediğiniz temel bakıcı konumundaki insanı seçmek gerçekten zordur.
Dadı, Bakıcı olarak karşınıza aldığınız kişi ister tanıdıklarınız vasıtasıyla, isterse profesyonel bir kurum aracılığıyla gelsin, sizin görüşmeniz ve bu görüşmeden elde ettiğiniz veriler çok önem taşımaktadır.
Görüşme sırasında hem dadı adayının tavrı, hem de sorularınıza verdiği yanıtların önemli ipuçları içerdiğini unutmayın. O nedenle soracağınız soruların da çok özenle düşünülmesi ve ihtiyaçlarınızı belirlemesi anlamına uygun düşmesi hedeflenmelidir.
Dadı Bakıcı Adayına Sorulacak Sorular
• Çocuk bakımı konusunda deneyimi olup olmadığı,
• Bu işi ne kadar süreyle yapmayı planladığı,
• Niçin çocuk bakıcılığı yapmak istediği,
• Çocukla iletişim kurma konusundaki yeterliliği,
• İlk yardım hakkında bilgisi olup olmadığı,
• Sinirlendiği zaman ne tür tepkiler verdiği,
• Sabırlı olup olmadığı,
• Kendi çocukları varsa onlarla ilişkilerini nasıl yorumladığı, gibi konuları sorularla açıklığa kavuşturmak son derece büyük önem taşıyor.
Dadı ya da Bakıcıda Olması Gereken Özellikler
Hemen hemen herkesin zaman zaman tanık olduğu ve çok iyi bildiği gibi geçmişte yakın çevrenin yardımıyla, tanıdık vasıtasıyla bulunan bakıcılarla durum kurtarılmaya çalışılırken bu yöntemin çok doğru ve güvenli olmadığı zaman içinde anlaşıldı.
Eleman bulan ve eğiten kurumların artmasıyla birlikte dadı bulmak bir ölçüde daha güvenli ve sistemli bir hal almış olsa da anne baba olarak dikkat etmemiz gereken pek çok konu olduğunu unutmamak gerekiyor.
Bir Bakıcı ya da Dadının;
• Samimiyeti, sıcak tavırlı olması,
• Dürüstlüğü, güvenilirliği,
• Sağlam ve inandırıcı referansları olması,
• İletişime açık, ikna gücü yüksek,
• Sevecen, sabırlı ve dikkatli,
• Çocuklarla iletişimi kuvvetli,
• Eğitimli, şefkatli,
• Ailenin düzenine ayak uydurabilecek,
• Sağlıklı disiplin kurma becerilerine sahip olması gibi önemli özelliklere mutlaka dikkat edilmeli.
Bakıcı ya da Dadıyla ilk görüşme çok önemli ipuçları verebilir. Göz teması kurabilen, doğal olarak gülümseyen, tutuk konuşmadan akıcı cümlelerle kendisini ifade edebilen, bebekle karşıtlığında içten davranabilen, çocuklarla ilişki ve iletişim kurma konusunda sıkıntı yaşamayan, yumuşak bir ses tonuna sahip dadı adayı muhtemelen daha ilk görüşmede bebeğin ilgisini ve sempatisini kazanacaktır.
Bakıcı ya da Dadıdan Beklentiler
Bir bebekle ilişki kurmak ciddi olarak güvenilir olmakla ve bu konuda eğitimli olmakla yakından ilişkilidir. Bebekler doğdukları andan itibaren kayıt yapmaya başlayan bir alıcı cihaz gibi çevrelerinden onlara yansıyan her şeyi kaydederler.
Bebeğin çevresiyle sağlıklı bir ilişki kurmasının yolu öncelikle annesiyle ve sonrasında çevresindeki bireylerle güvenli iletişim kurmasından geçer.
Kendisine bakan kişiye güvenmesi gelecekteki güven duygusunu ve kişilik oluşumunu doğrudan etkileyeceği için gerçekten önemlidir.
Bakıcı ya da Dadının eğitimli olması bebeğin zihinsel gelişimini ve becerilerini olumlu yönde geliştirecektir.
Bebeğin çevresini araştırması, keşfetmesi sırasında engelleyici olmadan onu yönlendirebilen, güvenli bir ortamda olmasına özen gösteren, bağırıp çağırmadan da çocuğa ne demek istediğini ifade edebilen dadıyı seçebilmek kolay değildir.
Bilinçli bir bakıcı bebeğin gelişim süreçlerini de iyi bilir ve takip edebilir. Bu süreçlerdeki en ufak farklılığı gözlemleyebilir ve aileye bu konuda sağlıklı veriler ulaştırabilir.
Bebek bakımının sadece bebeği doyurmak, temizlemek ve uyutmak olmadığının farkında olan bir bakıcı seçmek çocuğun bütün yaşamını etkileyecek kadar önemlidir.
Disiplin uygulamak da kolay bir iş değildir ve maalesef toplumda ceza uygulamakla aynı anlamda gibi düşünülür. Oysa disiplin bir kurallar bütünüdür ve çocuğun toplumda yer edinmesine önemli katkıları vardır.
Doğru bir bakıcı çocuğun bu kuralları öğrenmesini, uygulama becerilerini kazanmasını sağlayabilir. Gerektiğinde otoriter olabilecek bir bakıcı otorite ile baskıyı karıştırmadan tatlı sert bir disiplinle çocuğun terbiyesinde ve kendi öz bakım becerilerinde ciddi kazanımlar sağlayabilir.
Bebek ve çocuk bakımında en önemli şey dadının şefkatli, sevecen ve ilgili olmasıdır. Kendisiyle severek ilgilenen kişilerle birlikte olan çocuğun özgüveni yüksek ve son derece uyumlu olduğu yapılan araştırmalar sonucunda ortaya konmuş net sonuçlardandır.
Dadı Bakıcı Ne İş Yapar?
Zamanımızda bakıcı tanımında da ciddi kafa karışıklıkları yaşandığını görüyoruz. Çocuğunu güvenilir ellere teslim etme konusunda arayışlara giren ailelerin bir diğer önemli sorunu bakıcının neyi yapıp neyi yapmaması gerektiği hakkında yaşadıkları karmaşadır.
Öncelikle görev tanımı iyi yapılmalıdır. Çocuğunuzu bırakacağınız kişiyi seçerken ondan beklentilerinizi de doğru tanımlamak gerekir.
Dadı ya da Bakıcı dediğimiz kişi aynı zamanda ev işlerine yardımcı olmasını beklediğiniz bir insan mı olmalıdır yoksa sadece çocuğun bakımından sorumlu bir dadı mıdır?
Ev işlerine de yardımcı olmasını bekleseniz bile burada da çizgileri netleştirmek çok önemli. Ev işleri derken neyi kastettiğinizi tam olarak açıklamak zorundasınız. Yardımcı olmak derken, evin derlenip toplanması, silinip süpürülmesi başka şey, sadece yemek yapılmasını beklemek başka şeydir. Her iki işlevi birden yapacaksa da bunu baştan açık açık konuşmak gerekiyor.
Bütün bu ayrıntılar bir yana bakıcı olarak düşünülen kişiden beklentiler ve görev içeriği hakkında da aileler ikiye ayrılmış durumda. Bazı aileler bakıcı olarak tanımlanan kişinin sadece çocuğun bakımından sorumlu olması gerektiğini savunurken, diğer grupta yer alan aileler bakıcının aynı zamanda ev işleri ve hatta yemekle de ilgilenmesi ve yapması gerektiğini savunuyorlar.
Gerekçe olarak da bir ev kadınının ya da annenin zaten bu görevleri yerine getirebildiğini ifade ediyorlar. Bu açılardan belki haklı olmakla beraber, bakıcının anne pozisyonunda olmadığını ve anneye tanınmış birçok haktan mahrum olduğunu hatırlatmakta fayda var.
Örneğin anne aynı zamanda eştir ve bu yakınlık sebebiyle bazı jestlerle ödüllendirilir. Bir yemeğe çıkmak, özel hediyeler almak, zaman zaman eve temizlik anlamında yardımcı alabilmek gibi ayrıcalıklara sahip olduğunu unutmamak lazım.
Ayrıca çocuğun bakımıyla ya da ev işleriyle bunaldığında çocuğunu bir arkadaşa ya da aile büyüğüne bir süreliğine de olsa bırakarak alışverişe çıkabilir, kendisine özel zamanlar ayırabilir.
Ancak tüm bu haklar bakıcı için geçerli değildir ve bunları yapamaz. Dolayısıyla eve gelen bakıcının doğrudan doğruya çocuğun bakımından sorumlu olduğunun bilincinde olarak diğer beklentiler konusunda makul ve esnek davranmak gerektiğini unutmamak gerekir.
Bakıcı ya da Dadının Yaşı Önemli midir?
Bakıcı ya da Dadı seçiminde yaş faktörü de oldukça önemlidir. Çocuk bakımı bir oyun değildir ve çok küçük yaşlarda kişilerin eline bırakılamaz.
Yirmi yaş ve daha üstü, temel bakım becerilerine sahip, özellikle ilk yardım konusunda eğitimli bir bakıcı tercih edilmelidir. Bu yaşlar önemlidir çünkü bakıcının kendi kişisel gelişimini tamamlamış olması gerekir.
Çok yaşlı olan dadılar da çocuğun hızına yetişmekte zorlanabilir, çocuğun beklentilerine ve merakına cevap vermekte yetersiz kalabilir.
Dolayısıyla dadı seçiminde yaş önemlidir ancak özellikle belirgin bir yaş yoktur. Dikkat edilmesi gereken nokta dadının çok küçük yaşlarda ve çok büyük yaşlarda olmaması gerektiğidir.
Çok Sık Olarak Bakıcı ya da Dadı Değiştirmek
Bazen çok ince eleyerek sık dokuyarak seçtiğimiz dadıyla uzun süreli bir ilişki kurmak mümkün olmayabilir. Gerek bizden gerekse dadının beklenti ve tercihlerinden kaynaklanan sebeplerle dadı değiştirilmesi gereken durumlarda ciddi sıkıntılar yaşanabilir.
Bebeğin yeni yeni alışmaya başladığı ya da bin bir emekle güvenini sağlayıp alıştırdığımız bakıcısının ayrılması öncelikle bebeği yaralayabilir.
Çocuklar için en önemli şeyin sağlıklı bağlanma ve güven duygusu olduğunu unutmamak gerekiyor. Bu duygunun hasar görmesi bebeğin çevresiyle olan ilişkilerinde de kalıcı sorunlara yol açabilir.
Bu nedenle doğru bakıcıyı bulmak daha başından ciddi olarak dikkat edilmesi gereken nokta ve bu konuda daha başından titiz davranmak çok önemlidir.
Dolayısıyla güvenilir kurumlar yoluyla ya da sağlam referanslara dayanarak bir dadı seçmenin önemi bir kez daha ortaya çıkıyor.
Dadı seçimi bir günde yapılacak ve hemen güven duyularak çocuğu ellerine bırakacağımız bir durum olmadığından bu konuda daha başından son derece titiz davranmakta fayda var.
Bakıcı ya da Dadıyı Kontrol Etmek
Hiç tanımadığımız, bize tamamen yabancı bir kişiye çocuğumuzu emanet etmekten bahsediyorsak elbette ki ona çok güven duyuyor olmamız gerekiyor.
Ancak bizim güven duymamız her zaman en doğru olan anlamına gelmiyor ve hemen her yerde olduğu gibi kötü niyetli insanlarla karşılaşabiliyoruz.
Önemli olan çocuğumuzun zarar görmesini ve olumsuz etkilenmesini önlemektir. O nedenle evimize aldığımız, çocuğumuzu emanet ettiğimiz insanı mutlaka denetleyebilmeli, kontrol edebilmeliyiz.
Öncelikle bakıcının davranışları ve çocuğumuzun onunla olan ilişkileri bizim için son derece önemli ipuçları içermektedir ve bu anlamda çocuğumuzun dadısıyla olan ilişkisini iyi gözlemlemek zorundayız. Dadısından korkan, ona gitmekten kaçınan bir çocuk tavrı bizim için önemlidir.
Ayrıca zaman zaman televizyonlarda izlediğimiz ve baktıkları çocuklara kötü davranan, onları hırpalayan dadı görüntüleri dolayısıyla daha temkinli olmak gerekiyor.
Denetleyici olmak adına son zamanlarda sıklıkla uygulanan, eve kamera yerleştirmek bir yöntem olabilir. Ancak burada da eğer gizli kamera düşünülüyorsa kişisel mahremiyetin ihlali gibi önemli bir sorun yaşanabilir. İnsan haklarına aykırı olduğu ve etik bir görüntü oluşturmadığı dikkate alınmalıdır.
Açıkça kamerayla takip etmek ise sürekli izleniyor olmak demektir ve son derece rahatsız edici olabilir. Aynı şekilde mahremiyet alnının ihlali anlamına gelebilir ve kişilerde hem etik açıdan hem de psikolojik olarak son derece sağlıksız sonuçlara yol açabilir.
Aslında eğer doğru ve güvenilir danışmanlık merkezleri ile çalışıyorsa dadının referansları da yeterli kontrolü sağlayabilir ancak öncelikle o referanslar çok güvenilir olmalıdır.
Bunun dışında yine dadı seçimini yapacağınız kurum ve dadıya verilen eğitim, dadının sahip olduğu donanımlar çok önemlidir.
Zaman geçtikçe dadının doğal davranış biçimleri netleşecek ve güveninizi hak edip etmediği kesin olarak ortaya çıkacaktır.
Çocuk Bakıcısı, Dadı, Aile İlişkilerinde Anne Faktörü
Çocuğun bakımı için bir bakıcı bulunduğunda hem anne-bakıcı, hem de bakıcı-anne arasındaki ilişkiyi en çok etkileyen unsur anne tutumlarıdır.
Bazı ailelerde maalesef hiç düşünülmeyen ve beklenmeyen önemli sorunlar yaşanabilmektedir. Çocuğunun bakımı amacıyla eve gelen dadıyı anne benimsemekte sıkıntı yaşamakta hatta zaman zaman kıskanabilmektedir.
Özellikle bakıcı ve çocuk arasındaki ilişki olumlu ve sağlıklıysa anne kendi tahtının sarsılabileceği ve çocuğunun bakıcıyı daha çok seveceği endişesi yaşamaktadır. Biliyoruz ki bu tür bir durum söz konusu olamaz.
Hiçbir çocuk bir başkasını annesi yerine koymaz. Elbette ki sevebilir, iyi ilişkiler kurabilir ve zaten bakıcıdan beklenen de çocukla sağlıklı bir iletişim kurarak onun bakım ihtiyaçlarını karşılaması değil midir?
Durum böyleyken annenin çocuğunu bakıcısından kıskanması yerine çocuk ve bakıcısı arasında kurulan bu sağlıklı ilişkiden dolayı işine daha rahat uyum sağlayarak, evde olduğu zamanları daha verimli değerlendireceği zamanlar yaratabilmesi beklenmelidir.
Günlük Bakıcı İle Yatılı Dadı Bakıcı Farkı
Üzerinde çok düşünülen ve tartışılan bir konudur bakıcının yatılı olup olmaması konusu. Bu konuda belirleyici olan annenin ve çocuğun ihtiyaçlarıdır. Ardından başka koşullar düşünülmelidir.
Özellikle anne yoğun çalışıyorsa ve geceleri uykusuz kalmak gibi bir duruma tahammül edemiyorsa yatılı bakıcı aslında kolaylıktır ancak diğer şartların uygun olup olmadığı göz önünde bulundurulmalıdır.
Evde bakıcı için uygun oda olup olmaması önemlidir. Çocuğun odasında da kalabilir belki ama mesela gece bakıcıyla koridorda karşılaşmak bazı aileler için rahatsız edici olabilir.
Evlerinde rahat hareket etmeyi seven aileler için de yatılı bakıcı sıkıntıya yol açabilir. Eğer bakıcı olarak alınan kişi bir de ev işleri için düşünülüyorsa yatılı olması belki daha büyük kolaylıktır ancak enerjisini sürekliliği açısından beklenen performansı vermeyecektir.
Hem gün içinde hem de gece bütün bir evden ve çocuktan sorumlu olan insan için bu durum gerçekten zordur. İster gündüzlü, ister yatılı olsun durum tamamen sizin seçimlerinize, ihtiyaçlarınıza ve beklentilerinize göre şekillenecektir.
Ancak çalışma biçimi ve koşulları ne olursa olsun bakıcı görüşmelerinin en başında doğru ve net tanımlamalarla karşılıklı olarak ortaya konmalı ve açık açık konuşulmalıdır.
Çocukların Bakıcı ve Dadıyla İletişimi
Çocuklar genellikle yeniliklere tepkilidirler. Bu özelliklerinden dolayı da yeni bir insana alışmakta zorlanabilirler, yeni olan her şeye tepki gösterebilirler. Bu durum çocukların henüz sağlıklı bir güven ve bağlanma geliştirememelerinden kaynaklanır.
Özellikle bebeklerde bakıcıya karşı ilk zamanlarda ciddi bir tepki oluşsa da yine çocuklara özgü bir özellik olarak, eğer samimi davranışlar görürlerse hemen bağlanabilirler. Güvenilir ve yeterli donanıma sahip bir bakıcı bebekle iletişim kurmayı birkaç gün içinde başarabilecektir.
Çocuklar eğer anne babalarının hassasiyetlerini biliyorlarsa bunu kullanma eğilimindedirler. Yaşça daha büyük çocuklarda anne babayı duygusal anlamda kullanmak gibi bir eğilim olduğu unutulmamalıdır.
Ortada herhangi bir tatsızlık yokken bakıcıyı şikâyet eden çocuklar bu konuda aileyi yönlendirebildiklerini fark etmişlerse sürekli bir ilgi odağı olmak amacıyla bu tutumlarını devam ettirebilirler ve gerçek anlamda sıkıntıya yol açabilirler. Ancak bazı durumlarda çocuk bir türlü sağlıklı bir iletişim kuramayabilir.
Bebek ve bakıcısı arasında zaman zaman sorunlar yaşanabileceği unutulmamalıdır. O nedenle dadı seçiminin yapılmasında güvenilir bir kurumla çalışmanın önemi çok büyüktür. Yaşanabilecek sıkıntılar rahatlıkla paylaşılabilir ve gerekirse yine o kurumun uzmanlarının denetiminde farklı seçimlere gidilebilir.
Bir bakıcıyla çalışmaya başladığınızda elbette ki ilk zamanlar sıkıntılı olabilir. Anneden ayrılmak çocuklar için sevimli bir durum değildir. O nedenle bakıcının ilk birkaç hafta boyunca anne işe başlamadan bebekle birlikte aynı ortamda zaman geçirmesi,bazı görevleri anneden alıp kendisinin üstlenmesi ve annenin gözetiminde bebekle ilgilenmesi önerilir.
Bu sürecin sonunca iki taraflı bir yarar elde etmek söz konusu olacaktır. Birincisi bakıcının bebekle kurduğu ilişkiyi gözlemlemek ve güvenilirliğini takip etmek, ikincisi ise bebeğin bakıcısıyla sağlıklı bir iletişim kurmasının temellerini atmak.
İnsanlar arası iletişim ve ilişki çok önemlidir ve bu ilişkinin temelinin daha bebeklikte oluştuğu unutulmamalıdır. Dolayısıyla çocuğunuzu emanet edeceğiniz bakıcının seçimi çok önemlidir ve gereken titizliği hak etmektedir.
Bakıcı seçimi konu komşunun tavsiyesiyle ya da artık daha profesyonel destek verecek kurumlar yoluyla yapılmış olsun, güven en önemli faktördür.
En küçük sorumsuzluğa ve güvensizliğe asla tahammül göstermemeli ve bakıcı seçimi konusunda olabildiğince dikkatli olmalısınız.
Serap Duygulu |
