Aşçılık ve Aşçılık Mesleği
Aşçı;
Günlük olarak hazırlanması gereken yiyecekleri, belli bir plan içinde bilgi ve becerisini kullanarak temizlik kurallarına uygun olarak servise hazır hale getiren kişidir.
Görevleri;
• Yemeklerin hazırlanışı sırasında gerekli malzemenin tamam ve taze olup olmadığını kontrol eder,
• Yapılacak yemek için gerekli malzemenin nasıl hazırlanacağını aşçı yardımcısına tarif eder,
• Malzemeyi tarife uygun olarak tencereye veya karavanaya koyar,
• Yemeği cinsine göre (zeytinyağlı etli vb.) pişirmek üzere havagazı fırınına veya elektrikli ocağa yerleştirir,
• Yemek pişince hava frikoya bırakır, bekletir, (sıcak servis yapılması gereken yemekleri sıcak sulu kazana koyar.)
• Mutfaktaki alakart listesinde olan yemekleri hazırlar ve gerekirse süsler,
• Gerektiğinde bizzat yemeği tabağa yerleştirerek servise hazırlar,
• Mutfağın, kullanılan araç ve gereçlerin bakım ve temizliğini yapar veya yaptırır.
Büyük mutfaklarda çalışan aşçılar bir alanda uzmanlaşmışlardır.
Kullanılan alet ve malzemeler;
• Her türlü mutfak araç ve gereci (bıçak tencere karavana mikser vb.),
• Havagazı fırını elektrikli fırın ızgara fritöz,
• Hamur yoğurma makinesi sebze doğrama makinesi ekmek kesme makinesi salam ve kıyma makinesi buharlı istim (sebze et pişirirken) dondurma makinesi gibi aletler kullanır.
Mesleğin gerektirdiği özellikler;
Aşçı olmak isteyenlerin;
- Yiyecekle ilgili konulara ilgi duyan,
- Bedence güçlü ve sağlıklı,
- Tat ve koku alma duyumları gelişmiş,
- Temiz, titiz, sorumlu,
- Bir işi planlama ve uygulama yeteneğine sahip,
- Eli çabuk ve hızlı hareket edebilen kimseler olmaları gerekir.
Yaratıcı olanlar mesleklerinde başarılı olup, ilerleme olanağı bulabilirler. Mutfağı yönetebilecek disiplin anlayışına sahip olmalıdırlar.
Çalışma ortamı ve koşulları;
Aşçılar mutfaklarda görev yaparlar. Çalışma ortamı sıcak ve nemlidir.
İş başında aşçılık mesleğinin gerektirdiği özel kıyafeti giyerler. Aşçılar birinci derecede malzeme ve aletlerle ilgilidirler.
Zaman zaman işverenle aşçıbaşı veya aşçı yamakları ile iletişim kurarlar. Çalışırken dikkatli davranmazlarsa yanma tehlikesiyle karşılaşabilirler.
İş genellikle gündüz yapılır ama günlük yemek listesinin hazırlanması ve gerekli planlamanın yapılması gece çalışmayı gerektirebilir.
Turizm bölgelerinde çalışanlar için mevsimlik çalışma söz konusu olabilir.
Çalışma alanları ve iş bulma olanakları;
Günümüzde aşçılar çok değişik kurum ve kuruluş mutfaklarında görev yapabilmektedirler.
Okul mutfağı hastane mutfakları fabrika mutfağı ordu mutfağı işyeri mutfağı yemek fabrikaları mutfağı otel mutfağı restoran mutfağı gemi mutfağı uçak mutfağı tren mutfağı otobüs mutfağında da mutfak personeli çalışabilmektedir.
Kendi bilgi ve becerileri yeterli olduğu sürece bu meslekte işsizlik probleminin yaşanma ihtimali düşüktür.
Çeşitli yollarla iş bulma imkanlarına sahiptirler. Kendi çabalarıyla kurum ve kuruluşlara ulaşarak, gazete dergi vb. yayınlar aracılığıyla, meslektaşları yardımıyla, mesleki eğitim öğretim kurumları aracılığıyla ve Türkiye İş Kurumu yardımıyla iş bulma imkanlarına sahiptirler.
Meslek eğitiminin verildiği yerler;
Bu mesleğin eğitimi;
- Yeterli müracaat olması durumunda tüm mesleki eğitim merkezlerinde verilmektedir.
Ayrıca;
- Anadolu Kız Meslek/Anadolu Meslek liseleri, kız meslek/meslek liseleri ile çok programlı liselerin “Ağırlama ve Gıda Teknolojisi” alanı,“Mutfak Hizmetleri” dalında, ayrıca pratik kız sanat okullarında ve kız teknik öğretim olgunlaşma enstitülerinde,
- Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinin Mutfak bölümlerinde,
- Turizm Bakanlığına bağlı turizm eğitim merkezlerinde;
- Halk Eğitim Merkezlerinde,
- Özel Turizm Meslek Kurslarında da mesleğin eğitimi verilmektedir.
Turizm Bakanlığına bağlı Turizm Eğitim Merkezlerinde aşçılık eğitimi verilmektedir.
Meslek eğitimine giriş koşulları;
• Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek liselerinin mutfak bölümüne ve Anadolu meslek/Anadolu kız meslek liseleri “Ağırlama ve Gıda Teknolojisi” alanına girebilmek için ilköğretim okulu mezunu olmak ve Orta Öğrenim Kurumları Öğrenci Seçme ve Yerleştirme sınavında başarılı olmak,
• Kız Meslek/meslek liseleri ve çok programlı liselerin “Ağırlama ve Gıda Teknolojisi“ alanına girebilmek için ilköğretim okulu mezunu olmak ve okulların gerektirdiği koşulları karşılamak,
• Pratik Kız Sanat okullarında öğrenim görmek için ilköğretim çağı dışında olmak, kız teknik öğretim olgunlaşma enstitülerinde öğrenim görmek için ise ilköğretim okulu mezunu olmak gerekmektedir.
• Turizm Bakanlığına bağlı Turizm Eğitim Merkezlerinde eğitime 16-22 yaşları arasında en az ilköğretim okulu mezunu olanlar yazılı sınav ve mülakatla kabul edilirler. Eğitim ücretsizdir.
• Özel turizm meslek kurslarında eğitime 16-25 yaş arasındaki en az ilkokul mezunu olanlar alınır. Eğitim ücretlidir. Büyük illerde ve turizmciliğin gelişmiş olduğu yörelerde çok sayıda özel kurs bulmak mümkündür.
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
• En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
• 14 yaşını doldurmuş 19 yaşından gün almamış olmak ancak 19 yaşından gün almış olanlardan daha önce çıraklık eğitimden geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim seviyelerine uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilir.
• Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak,
• Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi imzalamak gereklidir.
Eğitimin süresi ve içeriği;
Eğitim teorik ve uygulamalı (restoranlarda otel ve tatil köylerinin mutfaklarında vb. yerlerde) olarak verilir.
Genelde teorik ve uygulamalı eğitim süreleri eşittir. Eğitim EKİM-MART aylarında okulda teorik, NİSAN-EYLÜL aylarında işletmelerde uygulamalı olarak gerçekleşmektedir.
- Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri Anadolu Meslek/Anadolu Kız Meslek liselerinde 4 yıl.
- Kız meslek liseleri ile çok programlı liselerde 4 yıl,
- Kız teknik öğretim olgunlaşma enstitülerinde 2 yıl sürelidir.
- Mesleki eğitim merkezlerinde bu mesleğin eğitimi 3 yıldır.
- Özel turizm meslek kurslarında eğitim süresi 5-6 ay arasında değişmektedir.
- Turizm Bakanlığına bağlı turizm eğitim merkezlerinde eğitim süresi 7 aydır.
Meslekte ilerleme;
- Aşçılar çalıştıkları işyerinde özellikle turistik mutfaklarda, soğukçu, sıcakçı, pastacı, ızgaracı gibi alanlarda uzmanlaşabilir.
- Meslek deneyimine bağlı olarak kişi çalıştığı yerde Aşçıbaşı olarak görev alabilir.
- Ustalık eğitimine katılan kalfalar 3 yıl, eğitime katılmayanlar ise 5 yıl sonra (çalıştıklarını SSK veya Bağ-Kur primleri ile belgelemek şartıyla) ustalık sınavına girebilmektedirler. Ustalık belgesine sahip kişiler usta öğreticilik kurslarına katılarak “Usta Öğretici” unvanı alabilirler.
- Meslek liselerinin “Aşçılık” bölümünden mezun olanlar istedikleri takdirde, bitirdikleri alan, kol ve bölümlerinin devamı niteliğinde veya buna en yakın programların uygulandığı meslek yüksekokullarına istenilen şartları taşımaları durumunda sınavsız olarak yerleştirileceklerdir.
|
