| Yaşlıların Hakları
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 26 Temmuz - 6 Ağustos 1982 tarihleri arasında "Dünya Yaşlılar Asamblesi" için Viyana'da toplanarak YAŞLANMA 1982 - Yaşlılık İlkelerini, Nisan 2002'de de "2. Dünya Yaşlılar Asamblesi" için Madrid'de toplanarak, Y AŞLANMA 2002 - Uluslararası Eylem Planı'nı saptamıştır.
Yaşlılık İlkeleri
1-Bağımsızlık;
Yaşlı bireyler, beslenme, barınma, giyim gibi temel gereksinimlerini karşılamak ve sağlık bakımından yararlanmak için yeterli gelire sahip olmalıdır.
Sayılan gereksinimlerini karşılayabilmeleri için ailelerinden ve toplumun her kesiminden destek almalıdır.
Gereksinimlerini karşılama konusunda kendi kendilerine yardımcı olabilmeleri yönünde desteklenmelidir.
Gelir getirici bir işte çalışabilmeli ya da toplumdaki diğer gelir getirici faaliyetlerden yararlanmalıdır.
Emeklilik yaşının belirlenmesi ve emeklilik koşullarının tanımlanmasında söz sahibi olmalıdır.
Yaşlarına, yeteneklerine uygun eğitim ve öğretim programlarına sahip olmalıdır.
Bireysel tercihlerine uygun, güvenli bir çevrede yaşamalıdır.
Yaşadıkları çevre aynı zamanda onlara kapasitelerini geliştirebilecek fırsatlar sunmalıdır.
Mümkün olduğunca uzun süre kendi evlerinde ya da aile ortamında yaşamalıdır.
2-Katılım;
Yaşlı bireyler, Toplumla ilişkilerini sürdürmelidirler.
Refah düzeylerini doğrudan etkileyecek politikaların hazırlanması ve uygulanması aşamalarına aktif bir biçimde katılımda bulunmalıdır.
Bilgi ve becerilerini genç kuşaklar ile paylaşmalıdır.
Topluma hizmet etmek için çeşitli fırsatlar geliştirebilmelidir.
Kendi ilgi ve yeteneklerine uygun etkinliklerine gönüllü olarak katılımda bulunmalı ve hizmet edebilmelidir.
3-Bakım;
Yaşlı bireyler; Aile ve toplum tarafından desteklenmeli, ihtiyacı olanlara uygun bakım hizmetleri verilmelidir.
Her toplumun kültürel değerler sistemine uygun bir biçimde korunmalı ve gözetilmelidir.
Asgari düzeyde fiziksel, zihinsel ve ruhsal iyiliği kazandıracak ve sürdürecek sağlık bakımına sahip olmalıdır.
Yaşamlarını kendi başlarına sürdürebilecekleri, gereksinim duyduklarında korunabilecekleri çeşitli sosyal hizmetlere ve yasal düzenlemelere sahip olmalıdır.
İnsana yakışır ve güvenli bir ortamda, sosyal ve zihinsel yünden desteklenecekleri, kendilerini geliştirebilecekleri, koruma ve rehabilitasyon hizmeti alabilecekleri, uygun kurumsal bakım modellerinden yararlanmalıdır.
Bir huzurevi ya da rehabilitasyon merkezinde yaşamaları durumunda; ihtiyaçları, inançları, haysiyetleri, özel yaşamları, bakımları ve yaşam biçimleri hakkında kendi kararlarını vermeleri konularında tam olarak saygı görmelidir.
İnsan haklarından ve temel özgürlüklerinden tam olarak yararlanmalıdır.
4-Kendini gerçekleştirme;
Yaşlı bireyler; bireysel potansiyellerini (yetenek ve becerilerini) tam olarak gerçekleştirebilecek fırsatlar yaratmalı, var olan uygulamalardan yararlanmalıdır.
Toplumun eğitim ve kültür etkenliklerine aktif olarak katılabilmelidir.
Sömürüden, fiziksel ya da zihinsel istismardan uzak tutulmalıdır.
Hizmetlerden yararlanırken; yaş, cinsiyet, ırk, etkin köken, özür durumu ya da diğer konumları nedeniyle bir ayırım görmemelidir.
Gelir durumları belirleyici bir unsur olmamalı, gelir düzeyinden bağımsız olarak gereksinimleri karşılanacak şekilde uygun hizmetlerden yararlanmalıdır. |
