Yaşlılarımızın Bakımı
Sosyal hayatın tehdidi altında incinebilen, savunmasız kalan yaşlıların korunması, kollanması, bakılması ve desteklenmesi gerekiyor. Yaşlılara yönelik iki temel bakım modelinden biri “evsel bakım” diğeri ise kurumsal bakımdır.
Evde bakım hizmetlerini;
Bakıma ihtiyacı olan yaşlıya kendi bildiği, alıştığı, hâkim olduğu, kendini güvende ve özgür hissettiği, anılarının olduğu ortamında evinde/çevresinde yaşamını bağımsız olarak sürdürmek, yaşam kalitesini arttırmak amacıyla farklı meslek elemanlarından, Doktor, Hemşire, Sosyal Hizmet Uzmanı, Psikolog, Fizyoterapist, Diyetisyen, Bakım Elemanı ve diğer görevliler oluşan bir ekibin sürekli/süreli olarak, kapsamlı ve organize bir biçimde koruyucu, önleyici, tedavi edici hizmet psiko-sosyal, fizyolojik - tıbbi destek, sosyal hizmet sunmak olarak tanımlayabiliriz.
Bakım hizmetleri sağlık - sosyal hizmet kurumlarında ve evinde yaşayanlara ev içinde/dışında verilmektedir.
Yaşlının toplum içinde üretken ve bağımsız hale gelerek, yaşam sürdürmesini amaçlayan bu hizmete ilişkin olarak;
• Geniş aileden küçük aileye geçilmesi, kadınların çalışması, akraba-komşu ilişkilerinin zayıflaması gibi nedenlerle yaşlının aile içinde bakımının sorun olması,
• Yaşlının evde bakılması her geçen gün daha da zorlaşması,
• Çoğu yaşlı için evinin, kendi bakımı için en uygun yer olması,
• Bakım ve rehabilitasyon hizmet kalitesinin yaşlının yaşam kalitesini arttırması,
• Yaşlının evde bakımı için gerekli ortamın yaratılması,
• Gerektiğinde tıbbi donanım sağlanarak yaşlının tedavi ve bakımının evde de sürdürülebilmesi,
• Evde daha rahat ve iyi bakım verilebilmesi için ekipman ve sarf malzemeleri temin edilmesi,
• Bakım hizmetlerinin sorumluluğunun aile kadar devlet ve toplum tarafından da paylaşılması,
• Yaşlının -mümkün olduğunca- yaşamını kendi evinde / ailesinin yanında sürdürebilmesi için evde bakımın devlet güvencesi altına alınması,
• Avrupa Birliği üyesi ülkelerde olduğu gibi yaşlıların evde bakımının sosyal güvenlik ve sosyal yardım sistemi içerisine alınması,
• Bakım hizmetlerinin organizasyonunun sektörler arası işbirliğiyle yapılması, gibi konular üzerinde çalışmalar yapılabilir.
Yaşlılara bu anlamda;
Evde yardım:
Bakım elemanının yaşlının durumuna göre değişen sürede yaptığı ev temizliği, diyet yemeği yapma, çamaşır yıkama-ütü, ilaç temini, alışveriş, fatura takibi, sosyal ve psikolojik destek vermesi.
Evde takip hizmetleri:
Eğitimli bir personelin gün içinde yapacağı ziyaretlerle öz bakımını yapamayan yaşlının tırnak kesimi, saç-sakal tıraşı, banyo ve beslenme gibi gereksinimlerinin karşılaması.
Ev sağlık hizmetleri:
Profesyonel sağlık ve yardımcı sağlık personeli tarafından verilen tıbbi bakım, hemşirelik, fizyoterapi gibi hizmetlerin evde verilmesi ve hasta yaşlının izlenmesi.
Süreli bakım:
Yaşlıya bakım verenin/ailesinin özel durumu nedeniyle yaşlının geçici bir süreliğine hemşire/bakım konusunda eğitilmiş kişiler tarafından 24 saatlik bakımının sağlaması.
Evlere yemek servisi:
Yemeğini yapamayan yaşlıların evlerine günde üç öğün sıcak yemek götürülmesi.
Telefonla yardım servisi:
Bu sistem ‘Telecare’ merkezindeki özel telefon hattının yaşlının ev telefonuna bağlanması, acil durumdaki yaşlının merkeze alarm vermesi sonrası operatörün durumu yaşlının yakınlarına ve gerekiyorsa eve en yakın doktor, itfaiye, ambulansı eve yönlendirmesiyle işlemektedir.
Evlere bakım-onarım hizmeti:
Yaşlının evindeki her türlü küçük onarım ve tamirat işlerinin yapılması gibi hizmetler verilebilir.
Yaşlılarımızın bakımında;
-Ev içi bakımın ev dışı hizmetlerle desteklenmesi.
-Kurum bakımına görece ekonomik olması,
-Tüm dünyada yaşlıya yönelik en yaygın model olması,
-Ülkemizde yaklaşık her 200 yaşlıdan sadece 1’inin huzurevinde, 199’unun evinde bakım gördüğü,
-Bakım verenlerin ve aile üyelerinin profesyoneller tarafından eğitilmesi,
-Evdeki bakım esnasında ciddi sağlık sorunları oluştuğunda profesyonel desteğe başvurulduğu,
-Yaşlıya evde bakım hizmetinin yeni bir meslek oluşturduğundan bu işi yapanlara “Evde Bakım Yardımcısı”, “Yaşlı Özel Yardımcısı”, ”Yaşlı Bakım Elemanı” adı verildiği,
-Ülkemizde yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve özel kuruluşlarca açılan sertifikalı “Yaşlı Bakım Elemanı Yetiştirme” Programlarının yaygınlaşması gerektiği,
-Resmi/gönüllü kuruluşların yaşlılara evde bakım hizmeti verecek eleman yetiştirme kurslarına ilişkin eğitim standartlarının belirlenmesi, bu elemanların istihdamına ilişkin düzenlemeler yapılmasına ihtiyaç olduğu,
-Üniversitelerde iki yıllık “Yaşlı Hizmetleri Bakım Programı” ve “Evde Bakım Hemşireliği Sertifika Programı” açıldığını belirtmeliyiz.
Yaşlının toplum içinde üretken ve bağımsız hale gelebilmesi için yapılacak çok şey bulunduğunu ancak bakım ve tedavisi uzun süreceğinden, daha az sorunla karşılaşmak ve oluşan sorunları kolayca çözmek için yaşlıya ve ailesine destek vermek önemlidir.
Yaşlılar için fiziksel, sosyal ve ekonomik olanaklar sağlayan programların ivedilikle yaşama geçmesi gerekmektedir. |
