Yatağa bağımlı hastalarda sürekli yatmaya bağlı olarak, özellikle kilolu hastalarda yatak yarası daha çabuk oluşur.
Bu tür hastalarda 2 saatte bir pozisyon değiştirilmelidir. Yatak çarşaflarının kırışıksız olması gerekir. Ayrıca kilolu hastalarda hareket isteği azalacağı için dengeli beslenmesine ve yeterli sıvı almasına dikkat etmek gereklidir.
Hastaların derisine kesinlikle alkol veya kolonya sürülmemeli, bunlarla masaj yapılmamalıdır. Hastanın derisi daima temiz ve kuru tutulmalıdır. Eksersiz yaptırılmalı, böylece yatarken basınç altında kalan bölgelerde yeterli kan akımı sağlanmalıdır.
Havalı yataklar da son yıllarda bu amaçla kullanıma girmiş ve yaygınlaşmıştır.
Hareketsizliğe bağlı olarak kuvvetsizlik, sırt ağrıları, kas zayıflığı ve kemik erimesi başlayabilir. Kemiklerde kolayca kırıklar oluşabilir. Kas ve eklemleri içeren düzenli eksersiz programı uygulamak gerekir. Bu program için fizyoterapistlerle görüşüp uygun program alınarak uygulanmalıdır.
Bu hastalarda damarlarda vasodilatasyon (genişleme) olur. Kan karın içi organlarda toplanır, tansiyon düşer. Yorgunluk göz kararması, baş dönmesi gelişir. Emboli (kan pıhtısının hayati organlara giden damarları tıkaması) olasılığı artar. Önlem olarak yatak içinde elastik çorap veya elastik bandaj uygulamak gerekir.
Yatağa bağımlı hastalarda göğüs kafesi genişler, dolayısıyla solunum derinliği ve kanın oksijenlenmesi azalır. Hastaya balon şişirme, öksürme ve ıslık çalma gibi eksersizler yaptırılmalıdır. Akciğerlerde sekresyon (salgı) ve mukus (balgam) birikimi nedeniyle ciddi enfeksiyonlar oluşabilir (pnömoni = zatürre).
Bakım yapan kişi tarafından öksürme ve nefes alıp verme eksersizleri yaptırılmalıdır. Devamlı yatan hastalarda dışkılama alışkanlığı değişebilir. Bakım yapan kişi hastanın dışkısının rengine, kıvamına ve sıklığına dikkat etmelidir. Her sabah verilecek bir bardak ılık su, kuru erik veya kayısı suyu kabızlığı önlemede etkili olacaktır.
Uzun süre yatağa bağımlı hastalarda idrar yapmada zorluklar meydana gelebilir. Bakım yapanlar kasların gevşemesi için perine (makat ve çevresi) üzerine sıcak termofor konulabilir. Musluk açılıp hastaya su sesi dinletilebilir. Bunlara rağmen hasta idrarını yapamıyorsa doktora başvurulmalıdır.
Ayrıca sürekli yatan hastalarda böbrek taşı oluşumu sıktır. Hastanın düzenli sıvı alımını takip etmek gerekir. Bu durumu engellemek için yatakta aktif ve pasif eksersizler yaptırmak gerekir. İdrar yollarında enfeksiyon riskini artıracağı için mümkün olduğu kadar, hastaya idrar sondası taktırmaktan kaçınılmalıdır.
Hastalığı özel diyet gerektiriyorsa ( diabet, kalp hastalığı vb.) titizlikle uygulanmalı; ilaçları düzenli ve gerektiği gibi verilmelidir.
Uzun süre yatan hastalarda depresyon, yalnızlık duygusu, kaygılarda artış veya terk edilme korkusu gelişebilir. Hastada kronik uykusuzluk vardır ve içe dönüktür.
Bu tip sorunları olan hastalarda dikkat edilmesi gerekenler:
Hastanın yalnızlık duygusunu en aza indirmek gerekir. Hastayı etrafındakilerle ilgilenebileceği bir odaya almakla dünyadan kopması önlenebilir.
Hastanın odasında radyo, televizyon olmalı dış dünyadan haberdar edilmelidir. Gazete, dergi okunmalı veya kendisi okuyabiliyorsa yönlendirilmelidir.
Hastaya bakım yapılacaksa mümkün olduğu kadar aktif ve katılımcı olması sağlanmalıdır.
Ağız bakımı önemlidir. Her yemekten sonra dişler fırçalanmalı, yapabiliyorsa kendisine yaptırılmalıdır. Dudaklarında kuruma varsa vaselin sürülmelidir.
Hastada anormal davranışlar fazlalaştığında psikolojik profesyonel yardım alınmalıdır.
|
